Bezpieczeństwo na produkcji powinno być priorytetem jej funkcjonowania. Każda maszyna czy urządzenie musi spełniać wymagania bezpieczeństwa zawarte
w dyrektywie maszynowej (maszyny wyprodukowane po 1.05.2004 r.) lub dyrektywie narzędziowej (maszyny wyprodukowane przed 1.05.2004 r.). Pamiętać należy, że nie tylko maszyny stanowią zagrożenie na produkcji, ale również narzędzia (ręczne, elektryczne, pneumatyczne itp.) czy przede wszystkim sami pracownicy.
Jedną z najskuteczniejszych strategii poprawy bezpieczeństwa jest stworzenie oceny ryzyka zawodowego, w której określa się wszystkie możliwe zagrożenia, znane w danej chwili, występujące lub mogące wystąpić w zakładzie, a następnie szukanie rozwiązań eliminujących bądź zmniejszających ryzyko powstania zagrożenia.
Najczęściej występujące zagrożenia
Przykłady najczęstszych zagrożeń występujących na produkcji pokazano w tab. 1. Aby wybrać właściwą strategię poprawy bezpieczeństwa, trzeba dla każdego zagrożenia określić poziom ryzyka od bardzo małego do bardzo dużego i dostosować działania mające na celu eliminację lub ograniczenie zagrożenia (zagrożenia na poziomie dużym i bardzo dużym są nieakceptowane i wymagane jest niezwłoczne ich wyeliminowanie albo ograniczenie). Jest wiele metod oceny ryzyka zawodowego, większość opiera się na analizie prawdopodobieństwa i skutków wystąpienia danego zagrożenia – im prawdopodobieństwo większe, a skutek poważniejszy, tym ryzyko wyższe. W ocenie ryzyka należy również uwzględnić statystykę wypadków przy pracy, nie tylko tych występujących w naszym zakładzie, ale i tych globalnych, występujących w całej branży (więcej o ocenie ryzyka będzie w kolejnych wydaniach „SUR”).
Tab. 1. Najczęstsze występujące zagrożenia na produkcji (na przykładzie obróbka metali) oraz ich źródło i skutki; źródło: openbhp.pl
Zagrożenie (zdarzenie) | Źródło zagrożenia | Możliwe skutki zagrożenia |
Potknięcie, poślizgnięcie, upadek na płaszczyźnie | Powierzchnie, na których możliwe jest potknięcie się, poślizgnięcie i upadek (śliskie, nierówne powierzchnie, zastawione przejścia, progi w przejściach, śliskie powierzchnie, nieprawidłowości związane z magazynowaniem, składowaniem) | Złamania kończyn, zwichnięcia, potłuczenia, urazy wewnętrzne |
Uderzenie, przygniecenie przez spadające elementy | Uderzenie przez spadający, wysypujący się czynnik materialny. Niewłaściwe ułożenie materiału na maszynie/urządzeniu. Uderzenie narzędziem ręcznym. Niewłaściwości związane z nieprawidłowym ułożeniem materiału w stosach oraz niewłaściwym zabezpieczeniem stosu |
Śmierć, zmiażdżenie, przytłuczenie, rozcięcie, złamanie |
Kontakt z ostrymi, szorstkimi materiałami |
Zetknięcie się człowieka z ostrymi czynnikami materialnymi, nieosłonięte części robocze maszyn/urządzeń, zbliżenie ręki do strefy niebezpiecznej. Skaleczenie ostrymi narzędziami, materiałami, surowcami. Niedostateczna uwaga podczas operowania narzędziami ręcznymi. Brak stosowania wymaganych osłon | Skaleczenie, zakłucie, przecięcie, amputacja |
Zagrożenia urazowe związane z awarią maszyn |
Przeciążenie maszyn, brak przeglądów okresowych maszyn i ich konserwacji. Nieprawidłowości związane z eksploatacją maszyn, pęknięcie narzędzia skrawającego. Pęknięcie czy samoczynne opadnięcie części roboczej maszyny | Zmiażdżenie, przytłuczenie, rozcięcie, złamanie, amputacja, śmierć |
Pochwycenie przez ruchome elementy maszyn i urządzeń |
Ruchome elementy maszyn/urządzeń. Możliwość pochwycenia w nieosłonionych lub niewłaściwie osłonionych miejscach współpracujących ze sobą elementów maszyn. Brak prawidłowego osłonięcia stref niebezpiecznych osłonami uniemożliwiającymi dostępu do tych stref. Możliwość pochwycenia luźno zwisających elementów ubrań roboczych. Eksploatacja niesprawnych maszyn i urządzeń | Zmiażdżenie, przytłuczenie, rozcięcie, złamanie, amputacja, śmierć |
Obciążenie fizyczne dynamiczne – nadmierny wysiłek fizyczny |
Nieprzestrzeganie norm dźwigania ręcznego lub przyjęcie nieprawidłowej, niebezpiecznej pozycji ciała podczas dźwigania, podnoszenia, przesuwania i transportowania ładunków | Uraz partii lędźwiowej kręgosłupa. Obciążenie dynamiczne kończyn górnych |
Upadek z wysokości | Upadek z wysokości podczas obsługi urządzeń na poziomie innym niż poziom podłoża, upadek z pomostów, drabin, schodów | Złamania, zwichnięcia, potłuczenia, urazy wewnętrzne, śmierć |
Obciążenie fizyczne statyczne – wymuszona pozycja ciała | Przeciążenie kończyn górnych, obciążenia statyczne kończyn dolnych, wymuszona pozycja ciała podczas pracy. Nieprawidłowości związane z ogólną organizacją pracy | Obciążenie statyczne układu mięśniowo-szkieletowego |
Odrzut obrabianego materiału, odpryski wiórów |
Odrzucenie odłamka uszkodzonego narzędzia skrawającego, odłamka materiału oraz powstawaniem odprysków wiórów itp. | Możliwość powstania urazu oka. Również możliwość złamania, zranienia, śmierć |
Uderzenie człowieka o nieruchome czynniki materialne |
Możliwość powstania urazu na skutek kontaktu człowieka z elementami wystającymi z urządzeń, maszyn oraz środków wyposażenia. Elementy wyposażenia stanowiska, ograniczona przestrzeń, pośpiech. Zastawione przejścia i korytarze |
Potłuczenia, urazy wewnętrzne |
Kontakt z energią elektryczną |
Napięcie sieci elektrycznej 230 V/400 V. Uszkodzone przewody instalacji elektrycznej, usz... |
Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem