Najskuteczniejsze strategie poprawy bezpieczeństwa na produkcji

Jedną z najskuteczniejszych strategii poprawy bezpieczeństwa jest stworzenie oceny ryzyka zawodowego, w której określa się wszystkie możliwe zagrożenia, znane w danej chwili, występujące lub mogące wystąpić w zakładzie, a następnie szukanie rozwiązań eliminujących bądź zmniejszających ryzyko powstania zagrożenia. 

Najczęściej występujące zagrożenia

Przykłady najczęstszych zagrożeń występujących na produkcji pokazano w tab. 1. Aby wybrać właściwą strategię poprawy bezpieczeństwa, trzeba dla każdego zagrożenia określić poziom ryzyka od bardzo małego do bardzo dużego i dostosować działania mające na celu eliminację lub ograniczenie zagrożenia (zagrożenia na poziomie dużym i bardzo dużym są nieakceptowane i wymagane jest niezwłoczne ich wyeliminowanie albo ograniczenie). Jest wiele metod oceny ryzyka zawodowego, większość opiera się na analizie prawdopodobieństwa i skutków wystąpienia danego zagrożenia – im prawdopodobieństwo większe, a skutek poważniejszy, tym ryzyko wyższe. W ocenie ryzyka należy również uwzględnić statystykę wypadków przy pracy, nie tylko tych występujących w naszym zakładzie, ale i tych globalnych, występujących w całej branży (więcej o ocenie ryzyka będzie w kolejnych wydaniach „SUR”).

Tab. 1. Najczęstsze występujące zagrożenia na produkcji (na przykładzie obróbka metali) oraz ich źródło i skutki; źródło: openbhp.pl

Zagrożenie (zdarzenie)	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki zagrożenia
Potknięcie, poślizgnięcie, upadek na płaszczyźnie	Powierzchnie, na których możliwe jest potknięcie się, poślizgnięcie i upadek (śliskie, nierówne powierzchnie, zastawione przejścia, progi w przejściach, śliskie powierzchnie, nieprawidłowości związane z magazynowaniem, składowaniem)	Złamania kończyn, zwichnięcia, potłuczenia, urazy wewnętrzne
Uderzenie, przygniecenie przez spadające elementy	Uderzenie przez spadający, wysypujący się czynnik materialny. Niewłaściwe ułożenie materiału na maszynie/urządzeniu.  Uderzenie narzędziem ręcznym. Niewłaściwości związane  z nieprawidłowym ułożeniem materiału w stosach oraz  niewłaściwym zabezpieczeniem stosu	Śmierć, zmiażdżenie,  przytłuczenie, rozcięcie,  złamanie
Kontakt z ostrymi,  szorstkimi materiałami	Zetknięcie się człowieka z ostrymi czynnikami materialnymi, nieosłonięte części robocze maszyn/urządzeń, zbliżenie ręki do strefy niebezpiecznej. Skaleczenie ostrymi narzędziami, materiałami, surowcami. Niedostateczna uwaga podczas operowania narzędziami ręcznymi. Brak stosowania wymaganych osłon	Skaleczenie, zakłucie,  przecięcie, amputacja
Zagrożenia urazowe  związane z awarią maszyn	Przeciążenie maszyn, brak przeglądów okresowych maszyn i ich konserwacji. Nieprawidłowości związane z eksploatacją maszyn, pęknięcie narzędzia skrawającego. Pęknięcie czy samoczynne opadnięcie części roboczej maszyny	Zmiażdżenie, przytłuczenie, rozcięcie, złamanie, amputacja, śmierć
Pochwycenie przez ruchome elementy  maszyn i urządzeń	Ruchome elementy maszyn/urządzeń. Możliwość pochwycenia w nieosłonionych lub niewłaściwie osłonionych miejscach współpracujących ze sobą elementów maszyn. Brak prawidłowego osłonięcia stref niebezpiecznych osłonami uniemożliwiającymi dostępu do tych stref. Możliwość pochwycenia luźno zwisających elementów ubrań roboczych. Eksploatacja niesprawnych maszyn i urządzeń	Zmiażdżenie, przytłuczenie, rozcięcie, złamanie, amputacja, śmierć
Obciążenie fizyczne  dynamiczne – nadmierny wysiłek fizyczny	Nieprzestrzeganie norm dźwigania ręcznego lub przyjęcie nieprawidłowej, niebezpiecznej pozycji ciała podczas dźwigania, podnoszenia, przesuwania i transportowania ładunków	Uraz partii lędźwiowej kręgosłupa. Obciążenie dynamiczne kończyn górnych
Upadek z wysokości	Upadek z wysokości podczas obsługi urządzeń na poziomie innym niż poziom podłoża, upadek z pomostów, drabin, schodów	Złamania, zwichnięcia, potłuczenia, urazy wewnętrzne, śmierć
Obciążenie fizyczne statyczne – wymuszona pozycja ciała	Przeciążenie kończyn górnych, obciążenia statyczne kończyn dolnych, wymuszona pozycja ciała podczas pracy. Nieprawidłowości związane z ogólną organizacją pracy	Obciążenie statyczne układu mięśniowo-szkieletowego
Odrzut obrabianego  materiału, odpryski wiórów	Odrzucenie odłamka uszkodzonego narzędzia skrawającego, odłamka materiału oraz powstawaniem odprysków wiórów itp.	Możliwość powstania urazu oka. Również możliwość złamania, zranienia, śmierć
Uderzenie człowieka  o nieruchome czynniki materialne	Możliwość powstania urazu na skutek kontaktu człowieka  z elementami wystającymi  z urządzeń, maszyn oraz środków wyposażenia. Elementy wyposażenia stanowiska, ograniczona przestrzeń, pośpiech. Zastawione przejścia i korytarze	Potłuczenia, urazy wewnętrzne
Kontakt z energią  elektryczną	Napięcie sieci elektrycznej 230 V/400 V. Uszkodzone przewody instalacji elektrycznej, uszkodzenia izolacji przewodów zasilających urządzenia elektryczne, pojawienie się napięcia na obudowie urządzenia elektrycznego, błędne podłączenie przewodów elektrycznych, przerwany przewód ochronny, brak podstawowej ochrony przeciwporażeniowej	Poparzenie, śmierć
Wysoka temperatura,  gorące elementy	Wysoka temperatura rozgrzanych maszyn i urządzeń.  Nagrzewanie i pożar okablowania na skutek błędów  w wykonaniu i eksploatacji urządzeń	Poparzenia
Wybuch, pożar	Łatwo palny surowiec, zaprószenie ognia, zwarcie instalacji elektrycznej. Samozapalenie się towarów (materiały łatwopalne, o niskiej temperaturze zapłonu). Nieprzestrzeganie przepisów przeciwpożarowych. Nagrzewanie i pożar okablowania na skutek błędów w wykonaniu i eksploatacji urządzeń	Śmierć, poparzenie, uderzenie
Najechanie, potrącenie, przygniecenie przez  środek transportu	Przemieszczające się po drogach wewnątrzzakładowych wózki ręczne i silnikowe oraz samoch...