Diagnostyka silników elektrycznych to dla każdego diagnosty chleb powszedni. Źródło energii mechanicznej większości maszyn, jakie diagnozujemy, stanowi silnik elektryczny, przeważnie asynchroniczny silnik trójfazowy. Silnik bywa kluczową częścią dużych zespołów linii produkcyjnych i przeważnie w takim przypadku jest krytyczny dla podtrzymania produkcji.
Autor: Tomasz Malcher
Od 20 lat w utrzymaniu ruchu, od 15 lat wdraża diagnostykę maszyn jako podstawowe narzędzie redukcji kosztów utrzymania w różnych obszarach przemysłu w Polsce i na świecie jako właściciel firmy i konsultant. Obecnie usprawnia diagnostykę maszyn na instalacjach firmy Shell w Gabonie. Jego firma Hi-Vib Machinery diagnostics wdraża i świadczy usługi systematycznej diagnostyki maszyn.
Diagnostyka maszyn stała się integralnym elementem systemów utrzymania ruchu w większości nowoczesnych zakładów produkcyjnych. Inteligentne zarządzanie maszynami, ich obsługą i planowaniem remontów staje się ważnym elementem konkurencyjności przedsiębiorstwa. Wszyscy są przekonani, że wiedzą, czym jest diagnostyka maszyn, jednak pod tym pojęciem kryje się kilka zupełnie różnych filozofii i sposobów wykorzystania diagnostyki do pozyskania wartościowej informacji.
Od dziesięcioleci – i słusznie – niespodziewane awarie urządzeń mechanicznych przestały być traktowane jak nieszczęśliwe wypadki. Większość wciąż występujących nagłych awarii jest spowodowanych złą obsługą, niewłaściwym utrzymaniem maszyny, a w szczególności brakiem prewencji lub poprawnej diagnostyki. Niewiele przypadków wciąż można pozostawić nieszczęśliwie stochastycznej naturze zjawiska kumulacji naprężeń zmęczeniowych.
Analiza stanu maszyn za pomocą urządzeń przenośnych to wciąż optymalny sposób na skuteczną diagnostykę. Poprawnie przygotowane ścieżki pomiarowe, dobrze dobrany sprzęt i wysokiej klasy personel zapewnią eksploatację maszyn bez niespodzianek.
Wszystkie maszyny na skutek swojej pracy wydzielają ciepło będące nieuniknionym skutkiem ich ograniczonej sprawności. Podobnie jak w przypadku wibracji ta uciekająca z maszyn energia niesie niewielką, ale znaczącą informację o ich stanie technicznym.
Maszyny służą przemianie różnych form energii oraz wykonywaniu pracy przy pomocy energii mechanicznej. Maszyny i urządzenia pracujące w przemyśle jako nośniki energii mogą stanowić ogromne zagrożenia dla naszego bezpieczeństwa, które mogą wyniknąć z uwolnienia lub przeniesienia tej energii na człowieka w niekontrolowany sposób.
Obydwa opisane przypadki zostały zmierzone i opisane w ramach standardowych działań diagnostycznych w ciągu ostatniego roku. Poniżej opisano uproszczone podejście do szacowania efektywności maszyn i wyszukiwania źródeł strat. W praktyce główne drogi straty energii mechanicznej są najważniejsze, bo to duże liczby pomagają zdecydować o remoncie lub dalszej eksploatacji urządzeń.
Ocena krytyczności jest bardzo ważna dla właściwej relokacji środków w utrzymaniu ruchu, planowania zapasów części i środków serwisowych. Priorytetyzacja maszyn jest również jednym z pierwszych zagadnień pojawiających się podczas wdrażania diagnostyki. Jest to zadanie bardziej kłopotliwe, niż podpowiadałaby intuicja. Często chłodna analiza wskazuje, że duże lub trudne w utrzymaniu maszyny nie są aż tak krytyczne jak inne, niewielkie urządzenia ukryte w sieci mechanizmów.
Diagnostyka i przewidywanie wpływu drgań na stateczność konstrukcji są niemożliwe bez dokładnej identyfikacji jej własności dynamicznych. Poprawna, precyzyjna ocena stanu maszyn na podstawie analizy drgań wymaga wiele więcej niż tylko powierzchownej wiedzy. Zrozumienie zachowania maszyn i konstrukcji wymaga identyfikacji parametrów tak specyficznych, jak odciski palca u człowieka.